Nowy wspólny projekt Fundacji Sztuka Wolności i Institut für Auslandsbeziehungen ifa:
Na marginesie czy w centrum wydarzeń?
Wieś Idzbark na krańcu UE 20 lat po rozszerzeniu
Idzbark to wieś w województwie warmińsko-mazurskim graniczącym z Obwodem Królewieckim. Kiedy Polska przystąpiła do UE w 2004 r., region ten był jednym z najbiedniejszych regionów Unii Europejskiej. Historyczny region Warmii i Mazur – dawniej leżący w obrębie Prus Wschodnich – po II wojnie światowej i nowym wytyczeniem granic stały się częścią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, co przyniosło nie tylko „zysk” w postaci nowych terytoriów (takich jak części dawnych Prus Wschodnich), ale także utratę Kresów i przymusowe przesiedlenia – w tym na dzisiejsze Warmię i Mazury. Burzliwa historia regionu sprawia, że jest to nie tylko fascynujące miejsce, ale także szczególny przypadek w historii Polski pod względami kulturowo-historycznym, socjologicznym i obywatelskim. W województwie obecne są różne mniejszości narodowe i etniczne. Największymi z nich są mniejszość ukraińska (która została przymusowo przesiedlona do tego regionu w wyniku akcji „Wisła” po II wojnie światowej), mniejszość niemiecka oraz mniejszość sinti i romska.
Dziesięć lat temu ekipa telewizji ARTE udała się do Idzbarka, aby we współpracy z prezeską Fundacji Sztuka Wolności Olgą Żmijewską nakręcić 10-minutowy reportaż o 10 latach Polski w UE. W reportażu tym na przykładzie Idzbarka mowa jest o zmianach, możliwościach i wyzwaniach tego okresu. W reportażu wzięły udział także inne osoby z Idzbarka, w tym dzieci zespołu szkolno-przedszkolnego oraz jego dyrektor Grzegorz Kastrau.
W ciągu ostatnich 10 lat nastąpił gwałtowny rozwój mediów internetowych (zarówno mediów społecznościowych, jak i platform informacyjnych), co utrudniło odróżnienie prawdziwych doniesień od sztucznie generowanych, fałszywych wiadomości. 20 lat po rozszerzeniu UE na wschód, codzienne życie w Polsce i w pozostałych krajach UE charakteryzuje się wszechobecnością mediów społecznościowych oraz nieustannym zalewem wiadomości i komunikatów – także takich szerzących dezinformację i rosyjską propagandę antyunijną. W wyborze medium dostarczającego wiadomości zaufanie odgrywa ważną rolę. Lecz skąd wiemy, czy dane medium jest godne zaufania? Jak budujemy zaufanie między sobą, zwłaszcza w grupach, które są sceptyczne lub uprzedzone wobec UE, obcokrajowców i osób o różnych światopoglądach? Rozmowa, dialog, dyskusja, a nawet konstruktywna kłótnia odgrywają istotną rolę w kształtowaniu postaw i pozyskiwaniu wiedzy. Spotkanie osób reprezentujących różne grupy i bańki społeczne jest dziś niezwykle cennym doświadczeniem, o które coraz trudniej.
Nasz międzypokoleniowy projekt stanowi okazję do takiego spotkania, a także do celebracji 20. rocznicy rozszerzenia UE na wschód i do refleksji nad nią. Projekt jest koordynowany przez menedżerkę kultury ifa Chantal Stannik i prezeskę Fundacji Sztuka Wolności Olgę Żmijewską, która jest jego pomysłodawczynią. Głównymi podmiotami projektu jest jednak młodzież – polska, ukraińska i przynależąca do mniejszości niemieckiej na Warmii i Mazurach. Te osoby – wszystkie młodsze od członkostwa Polski w UE – opracują pytania i przeprowadzą wywiady z mieszkankami/mieszkańcami Idzbarka.
Mniejszość niemiecka i ukraińska, reforma rolna, fundusze unijne na wyrównywanie szans, migracja i powroty – te tematy związane z UE są częścią codziennego życia tej społeczności wiejskiej, ale czy jesteśmy ich świadomi? Jak doświadczamy rozszerzenia UE na wschód? Czy czujemy się częścią społeczności UE? Pomimo unijnych dotacji polscy rolnicy byli i są tradycyjnie sceptyczni wobec UE. Jak postrzegają siebie w tym kontekście?
Mamy nadzieję, że drodzy mieszkańcy i drogie mieszkanki Idzbarka otworzą przed nami swoje bramy i zaproszą nas do rozmowy. Naszą intencją jest nagranie ośmiu wywiadów i opublikowanie ich w mediach społecznościowych Fundacji Sztuka Wolności i Związku Stowarzyszeń Niemieckich Warmii i Mazur.
Kto z Państwa jest otwarty na udział w projekcie?
Zapraszamy do zgłoszeń w wiadomości prywatnej.
Projekt jest finansowany przez @ifa.de ze środków MSZ Niemiec.
W ramach wprowadzenia do wspólnej pracy dziennikarskiej 29 września 2024 r. w Domu Kopernika w Olsztynie odbyło się szkolenie dla młodzieży polskiej, ukraińskiej i przynależącej do mniejszości niemieckiej, która bierze udział w projekcie. Tej pięknej, słonecznej niedzieli osoby uczestniczące w projekcie przyjechały do Olsztyna z Bartoszyc, Olsztynka, Starych Jabłonek i z różnych części samego Olsztyna, aby wziąć udział w szkoleniu przeprowadzonym przez dziennikarza mniejszości niemieckiej Uwe Hahnkampa.
Przyjaciel naszej fundacji Uwe Hahnkamp opowiedział o specyfice wywiadów ze świadkami historii oraz przeszkolił nas w kwestiach technicznych. Te umiejętności będą konieczne, aby młodzież w drugiej połowie października mogła przeprowadzić i nagrać wywiady z mieszkankami i mieszkańcami Idzbarka na temat ich doświadczeń wokół dwudziestolecia członkostwa Polski w UE.
Nazywam się Daria Pisarek, mam 17 lat i pochodzę z Bartoszyc. Interesuję się działalnością w społeczności Mniejszości Niemieckiej ,ponieważ jestem Młodzieżową Ambasadorką Mniejszości Niemieckiej z programu ,,SKILL UP” oraz absolwentką programu ,,Elementarz Lidera Organizacji Młodzieżowych”. W projekcie zainteresowała mnie rodzinna, miła atmosfera oraz możliwość rozwoju nowych umiejętności.
Nazywam się Daryna Obloh, mam 16 lat i jestem z Ukrainy. Interesuję się sportem, sztuką, czasami dziennikarstwem. Moje pasje to malowanie obrazów po numerach, gra na pianinie i gitarze, w wolnym czasie gram w koszykówkę, lubię haftować, śpiewać, tańczyć i podróżować. Współpracuję także z Fundacją Sztuka Wolności. W projekcie zainteresowało mnie poznanie siebie od strony dziennikarskiej, poznanie nowych ludzi i czegoś nowego.
Nazywam się Karolina Mandywel, mam 16 lat. Jestem Młodzieżową Ambasadorką Mniejszości Niemieckiej. Na co dzień uczę się w Liceum Ogólnokształcącym, w klasie o profilu biologiczno-chemicznym. Interesuje się tańcem, siatkówką oraz organizacją wydarzeń społecznych. W wolnej chwili działań jako wolontariuszka prowadząc różnorodne zajęcia dla młodszych.
Nazywam się Uliana Burkivchenko, mam 13 lat i pochodzę z Ukrainy. Interesuję się muzyką, gram na skrzypcach od 6 lat. Występowałam grając dla Fundacji Sztuka Wolności. Bardzo zainteresowała mnie propozycja, aby wziąć udział w projekcie „Na marginesie czy w centrum wydarzeń?”. Mogę otrzymać dużo nowych umiejętności oraz wiedzy, które mogą mi być potrzebne w dalszym życiu.