Poniemieckie / Odzyskane w Opolu

sty 13, 2025 | Aktualności

20 listopada 2024 roku w Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczym Niemców w Polsce w Opolu prezeska Fundacji Sztuka Wolności Olga Żmijewska poprowadziła warsztaty o tytule Poniemieckie / Odzyskane. W trzygodzinnych zajęciach udział wzięły osoby z Ukrainy i Niemiec, członek i członkini mniejszości niemieckiej na Warmii i Śląsku oraz osoby utożsamiające się z narodowością polską – (bądź poszukujące swojej przynależności narodowej). Punktem wyjścia warsztatów jest wystawa fotograficzna Olgi Żmijewskiej Poniemieckie / Odzyskane, której wybrane prace zostały pokazane tego dnia w przestrzeni wystawienniczej Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczego Niemców w Polsce.

 

 

Wystawa trwała do 13 grudnia 2024 roku i można ją było zwiedzać bezpłatnie.
Za pomocą wystawy pragniemy inspirować do refleksji nad słowami „poniemieckie” i „ziemie odzyskane”, a także nad wszelkimi skojarzeniami, które one wzbudzają. Okazję do refleksji oferowały nie tylko warsztaty prowadzone przez Olgę Żmijewską, lecz także prowadzona przez dziennikarkę TVP3 Opole Ewę Stolz dyskusja towarzysząca wernisażowi, w której wzięli udział także Sebastian Ruszała i dr Bernard Linek.

 

 

Jako członkini mniejszości niemieckiej na Śląsku Ewa Stolz wskazała, iż w jej rodzinie nie używa się sformułowania „poniemieckie”, lecz raczej określa się dane przedmioty czy budynki po prostu jako „niemieckie”. Na pytanie prowadzącej o to, czyje dziś jest owo (po)niemieckie dziedzictwo na Śląsku czy Warmii i Mazurach Olga Żmijewska odparła, iż postrzega je jako europejskie, wszakże w czasach, gdy tereny te były kolonizowane, osadnicy nie znali jeszcze pojęcia narodu, a tereny te były zamieszkiwane przez różne grupy etniczne. Koncepcja narodu powstała dopiero kilkaset lat później, w okresie industrializacji Europy. Nasza prezeska wskazała także na potencjał krzywdy i konfliktu, który niesie ze sobą koncepcja narodu i nacjonalizmu.

Prace naszej wystawy były pokazywane w zestawieniu z pracami nadesłanymi na konkurs fotograficzny (Po)niemieckie. Skonfrontowanie prac powstałych na terenach byłych Prus Wschodnich ze spojrzeniem społeczności śląskiej na ich miejsce zamieszkania było intrygujące, a nawet zabawne. Zapytany o swoje wrażenia a propos wystawy prac Olgi Żmijewskiej pewien uczestnik warsztatów powiedział, że na zdjęciach widzi po prostu Śląsk. Tyle, że owe zdjęcia zostały wykonane właśnie na Warmii i Mazurach. Tym samym otrzymaliśmy odpowiedź na pytanie, z którym Olga Żmijewska udała się do Opola – czy „poniemieckie” na Śląsku oraz Warmii i Mazurach jest podobne?

 

 

Dziękujemy za zaproszenie do Opola i serdeczną gościnność oraz profesjonalizm instytucji, które nas ugościły – Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczemu Niemców w Polsce i Związkowi Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce, który zainicjował wydarzeni. Zostało ono zorganizowane w ramach projektu „(Po)Niemieckie/(Post)Deutsch“ Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce i dofinansowane przez Ifa – Institut für Auslandsbeziehungen z budżetu Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec.

Dziękujemy za dokumentację wideo-fotograficzną Beacie Tur – menedżerce kultury ifa w Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce oraz Bognie Piter – pracownicy Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczego Niemców w Polsce.